Trụ sở NATO tại Brussels, Bỉ. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Theo trang tin châu Âu euronews.com ngày 24/6, Hội nghị thượng đỉnh NATO tại Hague (24 - 25/6) đang trở thành tâm điểm chú ý khi các quốc gia đồng minh chuẩn bị công bố một mục tiêu chi tiêu quốc phòng đầy tham vọng: 5% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Đây là một bước nhảy vọt đáng kể, cao gấp đôi mức 2% đã được thống nhất vào năm 2014, phản ánh sự thay đổi sâu sắc trong môi trường an ninh toàn cầu.

Tham vọng lớn cho liên minh mạnh hơn

Tổng thư ký NATO Mark Rutte đã mô tả đợt tăng chi tiêu này là "một bước nhảy vọt đầy tham vọng, mang tính lịch sử và cơ bản để đảm bảo tương lai của chúng ta", hướng tới một "liên minh mạnh mẽ hơn, công bằng hơn". Ông Rutte nhấn mạnh rằng môi trường an ninh đã thay đổi, và nếu NATO không tăng cường chi tiêu và sản xuất", sự răn đe sẽ không đủ mạnh" trong môi trường đầy biến động.

Mục tiêu 5% GDP sẽ được chia thành hai phần: 3,5% GDP dành cho chi tiêu quân sự cốt lõi, bao gồm trang thiết bị, và 1,5% GDP còn lại sẽ được đầu tư vào các lĩnh vực liên quan đến quốc phòng như khả năng cơ động của quân đội, an ninh mạng, hợp tác quân sự-dân sự và khả năng phục hồi trước các mối đe dọa hỗn hợp. Điều này cho thấy NATO không chỉ tập trung vào sức mạnh vũ khí mà còn chú trọng đến khả năng ứng phó linh hoạt với các thách thức mới.

Các quốc gia đồng minh sẽ phải đạt được mục tiêu này chậm nhất là vào năm 2035. Tuy nhiên, Đại sứ Mỹ tại NATO Matthew Whitaker nhấn mạnh rằng đối với Washington, "nói một cách thẳng thắn, mốc thời gian là càng sớm càng tốt". Ông Whitaker khẳng định: "Không có khung thời gian không giới hạn ở đây, đối thủ của chúng ta sẽ không chờ đợi chúng ta".

Để đảm bảo các cam kết được thực hiện, một cơ chế đánh giá chặt chẽ sẽ được triển khai vào năm 2029, cùng với việc các đồng minh phải nộp báo cáo thường niên. Đây là một điểm khác biệt lớn so với "lời cam kết" năm 2014, khi nhiều quốc gia đã không đạt được mục tiêu 2% cho đến tận năm nay. Các đồng minh sẽ có "sự linh hoạt trong việc xác định con đường thực hiện" các cam kết, điều này đã được ông Rutte sử dụng để thuyết phục các quốc gia gặp khó khăn kinh tế như Tây Ban Nha.

Hội nghị thượng đỉnh tại Hague bắt đầu vào ngày 24/6 với sự tham gia của các quan chức Ukraine. Dù vấn Ukraine sẽ được đề cập ngắn gọn, với các đồng minh tái khẳng định sự ủng hộ, nhưng sẽ không có nhắc lại "con đường không thể đảo ngược" để trở thành thành viên như đã làm vào năm ngoái. Tuy nhiên, Tổng thư ký Rutte đã bác bỏ mọi chỉ trích về việc cắt giảm viện trợ cho Kiev, khẳng định sự hỗ trợ của NATO cho Ukraine là "không lay chuyển và sẽ tiếp tục", minh chứng bằng việc tăng viện trợ từ 20 tỷ USD lên 35 tỷ USD trong năm nay.

Trong khi đó, cuộc khủng hoảng đang diễn ra ở Trung Đông dự kiến sẽ phủ bóng đen lên hội nghị thượng đỉnh. Ông Rutte nhấn mạnh rằng các đồng minh NATO từ lâu đã nhất trí Iran không được phát triển vũ khí hạt nhân. 

Hội nghị thượng đỉnh lần này được thiết kế với định dạng cô đọng để đảm bảo Tổng thống Mỹ Donald Trump tập trung vào nhiệm vụ chính. Tuyên bố chung dự kiến cũng sẽ ngắn gọn hơn nhiều so với các hội nghị trước. Tất cả những điều này cho thấy NATO đang quyết tâm hành động mạnh mẽ và dứt khoát hơn bao giờ hết, đối mặt với những mối đe dọa đang diễn ra và chuẩn bị cho tương lai an ninh toàn cầu.