Ảnh vệ tinh cho thấy các hố bom sau cuộc không kích tại khu vực các phòng ly tâm ngầm của cơ sở hạt nhân Natanz ở Iran. Ảnh: Maxar Technologies

Theo báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng, sự hoài nghi này xuất hiện sau khi nhiều đánh giá mới đây cho thấy các thành phần cốt lõi trong chương trình hạt nhân của Tehran vẫn còn nguyên vẹn.

Kênh CNN (Mỹ) dẫn báo cáo ngày 25/6 của Cơ quan Tình báo Quốc phòng (DIA) – một nhánh tình báo thuộc Lầu Năm Góc – cho biết đánh giá nội bộ của họ không trùng khớp với phát ngôn của ông Trump. Theo báo cáo này, các cơ sở làm giàu urani chủ chốt của Iran như Fordow, Natanz và Isfahan không bị “xóa sổ hoàn toàn” như tuyên bố của Tổng thống.

Dù chưa thể xác định mức độ thiệt hại cụ thể cũng như tác động dài hạn đến chương trình hạt nhân của Iran, nhưng các chuyên gia quân sự Trung Quốc nhất trí rằng hiệu quả của chiến dịch không kích là có giới hạn.

Một số nhà phân tích cho rằng lý do chính khiến chiến dịch không đạt mục tiêu như mong đợi là do các yếu tố kỹ thuật, bao gồm độ sâu của các cơ sở ngầm của Iran cũng như khả năng xuyên phá thực tế của các loại bom mà Mỹ sử dụng. Ngoài ra, có thông tin cho rằng Tehran đã kịp thời di dời urani làm giàu khỏi các vị trí then chốt trước khi cuộc tấn công diễn ra.

Ông Fu Qianshao, chuyên gia hàng không quân sự Trung Quốc, nhận định: “Mỹ từng tuyên bố bom phá boongke của họ có khả năng xuyên sâu 60 mét dưới mặt đất. Nhưng nếu các cơ sở của Iran được gia cố bằng bê tông cốt thép đặc biệt, khả năng xuyên phá thực tế sẽ thấp hơn nhiều”.

Ông cho biết thêm cơ sở hạt nhân Fordow nằm sâu khoảng 80 đến 90 mét dưới lòng đất. Vì vậy, vẫn tồn tại một khoảng cách giữa kỳ vọng và thực tế. Rất có thể Mỹ đã không đạt được mục tiêu tác chiến như mong muốn.

Vào rạng sáng ngày 22/6 (theo giờ địa phương), Mỹ đã tiến hành chiến dịch không kích quy mô lớn nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran. Bảy máy bay ném bom tàng hình B-2 đã thả tổng cộng 14 quả bom xuyên boongke GBU-57 Massive Ordnance Penetrator nhằm vào các cơ sở hạt nhhaan Fordow và Natanz. Ngoài ra, địa điểm thứ ba Isfahan đã bị tấn công bằng tên lửa hành trình Tomahawk phóng từ tàu ngầm Mỹ.

Tuy nhiên, theo CNN, các đợt tấn công này nhiều khả năng chỉ làm chậm chương trình hạt nhân của Iran trong một vài tháng, chứ không thể phá hủy hoàn toàn.

Hai nguồn tin am hiểu đánh giá của DIA cho biết kho dự trữ urani làm giàu của Iran gần như không bị ảnh hưởng. Một trong hai nguồn cho rằng phần lớn các máy ly tâm vẫn còn nguyên vẹn, trong khi nguồn còn lại cho biết urani đã được Iran di chuyển khỏi các cơ sở trước thời điểm cuộc không kích diễn ra.

Chuyên gia Qianshao cho rằng sau các cuộc tấn công này, khả năng nối lại đàm phán hạt nhân giữa Mỹ và Iran sẽ gặp nhiều trở ngại.

“Nếu Mỹ muốn nối lại đàm phán hạt nhân với Iran sau chiến dịch này, họ sẽ gặp rất nhiều trở ngại. Iran sẽ khó có thể tin tưởng vào bất kỳ cam kết nào từ Washington sau các cuộc không kích”, ông Qianshao nhận định. Ông cũng lưu ý cần theo dõi cách Iran điều chỉnh chính sách sau sự kiện này.

Đồng quan điểm, ông Song Zhongping – chuyên gia huấn luyện quân sự kỳ cựu của Trung Quốc – khẳng định khả năng Mỹ phá hủy hoàn toàn năng lực hạt nhân của Iran là rất thấp.

Ông lập luận: “Bom GBU-series của Mỹ khó có thể xuyên thủng các cơ sở nằm sâu trong đá rắn như ở Iran. Việc đạt được mức độ phá hủy toàn diện trong điều kiện như vậy là vô cùng khó khăn”.

Theo ông Song, để đánh giá thiệt hại thực sự của chiến dịch, cần xem xét một số yếu tố then chốt như: liệu urani làm giàu ở mức 60% có còn tồn tại sau cuộc tấn công hay không, còn lại bao nhiêu; số lượng máy ly tâm còn hoạt động; và mức độ hư hại của các cơ sở sản xuất liên quan.

“Tehran đã tuyên bố có thể nhanh chóng khôi phục hoạt động hạt nhân. Điều này phần nào cho thấy các cơ sở của họ không bị hư hại quá nghiêm trọng”, ông nói thêm.

Ngoài thiệt hại cơ sở vật chất, ông Song cho rằng yếu tố đe dọa lớn nhất đối với chương trình hạt nhân Iran là việc các nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của nước này bị ám sát trong thời gian qua.

“Nếu các nhân sự chủ chốt bị loại bỏ, toàn bộ chương trình có thể tê liệt – bất kể còn thiết bị hay không”, ông nói.

Tờ The New York Times dẫn các nguồn tin tình báo Mỹ cho biết trước khi bị tấn công, nếu Iran quyết định đẩy nhanh chương trình chế tạo bom nguyên tử, họ có thể hoàn thành chỉ trong khoảng ba tháng. Tuy nhiên, sau các đợt không kích của Mỹ và các cuộc oanh tạc kéo dài của Không quân Israel trong những ngày tiếp theo, DIA ước tính chương trình hạt nhân của Iran đã bị trì hoãn thêm khoảng sáu tháng – tức gấp đôi so với trước đó.

Tuy vậy, Nhà Trắng bác bỏ báo cáo này, cho rằng các đánh giá của DIA là “hoàn toàn sai lệch”.

Về phía Iran, ngày 25/6, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Esmaeil Baghaei xác nhận một số cơ sở hạt nhân của nước này đã chịu “thiệt hại nghiêm trọng” do các cuộc không kích cuối tuần trước. Cùng ngày, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cũng ra tuyên bố ghi nhận mức độ thiệt hại “đáng kể” tại một số cơ sở hạt nhân của Iran, bao gồm các điểm chuyển đổi và làm giàu urani.