Ngày Siêu thứ Ba của cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 diễn ra vào 5/3 (theo giờ địa phương), với hàng triệu cử tri dự kiến sẽ bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử sơ bộ và họp kín tại 15 bang với đảng Cộng hoà và 16 bang với đảng Dân chủ. Ngoài ra, trên các lá phiếu vào ngày này cũng sẽ có cuộc đua vào cả hai viện Quốc hội và một số cuộc tranh cử khác.

Tổng thống Joe Biden hiện gặp ít sự phản đối từ phe Dân chủ và gần như được đảm bảo sẽ được xác nhận là ứng cử viên của đảng.

Trong khi đó, bên phía đường đua giành đề cử tổng thống của Đảng Cộng hòa, ngày Siêu Thứ Ba có thể đánh dấu kết thúc với cựu Đại sứ Liên hợp quốc Nikki Haley. Bà là ứng cử viên quan trọng cuối cùng vẫn thách thức người dẫn đầu, cựu Tổng thống Donald Trump, nhưng chiến dịch tranh cử của bà đã không thể tạo được ảnh hưởng đủ lớn, với chiến thắng duy nhất cho tới nay tại Washington, D.C.

Dưới đây là những thông tin về ngày Siêu thứ Ba, sự kiện có tầm quan trọng chỉ đứng sau ngày Bầu cử Mỹ vào tháng 11.

Siêu Thứ Ba là gì?

Siêu Thứ Ba là ngày có nhiều tiểu bang tổ chức bầu cử sơ bộ và họp kín bầu ứng viên tổng thống của hai đảng lớn nhất.

Những cuộc đua cấp tiểu bang đó giúp các ứng cử viên từ hai nhóm chính trị lớn – Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa – tập hợp các đại biểu mà họ cần để giành được sự đồng thuận của đảng mình. Các đại biểu cuối cùng sẽ đại diện cho bang của họ tại đại hội đảng toàn quốc, nơi họ sẽ chính thức bỏ phiếu cho người được đề cử dựa trên kết quả bầu cử sơ bộ.

Trong cuộc đua vào ngày Siêu Thứ Ba năm nay, có tới 874 đại biểu Đảng Cộng hòa sẽ được chọn – tương đương khoảng 36% tổng số đại biểu. Một ứng cử viên Tổng thống cần có sự ủng hộ của ít nhất 1.215 trong tổng số 2.429 đại biểu để giành được sự đề cử của Đảng Cộng hòa.

Đối với đảng Dân chủ, 1.439 trong tổng số 3.979 đại biểu của đảng sẽ được bầu trong ngày Siêu thứ Ta. Kết quả cuộc họp kín của đảng Dân chủ ở Iowa, được tổ chức thông qua hình thức bỏ phiếu qua thư, cũng dự kiến được công bố vào ngày 5/3.

Hầu hết các chuyên gia đều đồng ý rằng, sự kiện Siêu Thứ Ba đã ra đời vào năm 1988. Đó là khi một nhóm đảng viên Đảng Dân chủ ở các bang miền Nam nước Mỹ quyết định bắt đầu quá trình bầu cử sơ bộ tổng thống. Suy nghĩ của họ là bằng cách tổ chức bỏ phiếu trong cùng một ngày, sớm trong chu kỳ bầu cử, họ có thể tác động tốt hơn đến sự lựa chọn của đảng mình - và đảm bảo rằng ứng cử viên Walter Mondale cuối cùng có thể thành công ở miền Nam nước Mỹ.

Nỗ lực năm 1988 đã không thành công, nhưng Siêu Thứ Ba vẫn là ngày mà hầu hết các bang ở Mỹ tổ chức bỏ phiếu.

Tổng thống Mỹ Joe Biden trong cuộc vận động tranh cử ở bang Michigan ngày 1/2/2024. Ảnh: AFP/TTXVN

Tại sao ngày Siêu Thứ Ba lại quan trọng?

Ngày Siêu Thứ Ba quan trọng vì khoảng 1/3 số đại biểu sẽ được mỗi đảng phân bổ để quyết định ứng cử viên tổng thống tương ứng của họ.

Một kết quả mạnh mẽ có thể mang lại hiệu quả quyết định cho chiến dịch tranh cử tổng thống, giúp các ứng viên tiềm năng đảm bảo có nhiều đóng góp tài chính hơn. Nhưng một kết quả tồi tệ có thể phá hỏng chiến dịch.

Caitlin Jewitt, phó Giáo sư khoa học chính trị tại Virginia Tech, cho biết: “Vì có rất nhiều bang tổ chức các cuộc tranh cử cùng lúc nên các ứng cử viên cần phải được tài trợ tốt, được tổ chức tốt, với sự ghi nhận cao để có thành tích tốt trong ngày Siêu Thứ Ba”.

“Nếu chúng ta có một ứng cử viên dẫn đầu rõ ràng bước vào ngày Siêu Thứ Ba, chúng ta thường thấy rằng - sau ngày Siêu Thứ Ba - ứng cử viên vẫn là người dẫn đầu và nhiều người khác đã bỏ cuộc”, ông Jewitt nói thêm.

Ông cũng chỉ ra rằng cuộc đua của Đảng Dân chủ năm 2020 là một ví dụ về cách ngày Siêu Thứ Ba có thể là cú hích mạnh cho một chiến dịch. Năm đó, ông Biden đã có màn thể hiện mạnh mẽ trong ngày Siêu Thứ Ba sau khởi đầu chậm chạp: Ông giành chiến thắng ở 10 bang. Cuộc đua của đảng Dân chủ sau đó chuyển thành cuộc cạnh tranh chỉ giữa ông và Thượng nghị sĩ Bernie Sanders.

Các ứng cử viên thành công của Đảng Cộng hòa cũng được hưởng lợi từ ngày Siêu Thứ Ba. Năm 2016, Thượng nghị sĩ Texas Ted Cruz đã không làm tốt như ông kỳ vọng vào ngày Siêu Thứ Ba, trong khi ông Trump lại làm tốt hơn mong đợi và tiếp tục giành được chức tổng thống vào năm đó.

Siêu thứ Ba năm nay hứa hẹn điều gì?

Đối với bà Nikki Haley, cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc, màn trình diễn kém cỏi tại ngày Siêu Thứ Ba này có thể đặt dấu chấm hết cho chiến dịch tranh cử đề cử của Đảng Cộng hòa năm 2024. Các cuộc thăm dò cho thấy bà đang bị ông Trump bỏ lại sau trong tất cả các cuộc bỏ phiếu của đảng Cộng hòa vào ngày Siêu Thứ Ba.

Jewitt nói: “Năm nay, ngày Siêu Thứ Ba ít quan trọng hơn nhiều. Nó có thể quan trọng vì đây có thể là thế đứng cuối cùng của bà Haley, nhưng ngoài điều đó ra, có vẻ như không thể tránh khỏi việc ông Joe Biden và Donald Trump sẽ giành được đề cử của họ, và vì vậy chúng tôi không trông đợi nhiều bất ngờ vào ngày Siêu Thứ Ba.”

Bà Haley - người đã thua ông Trump với chênh lệch khá lớn trong tất cả các cuộc bầu cử sơ bộ ban đầu – đã cho biết bà dự định sẽ tiếp tục tham gia cuộc đua cho đến ít nhất là ngày Siêu Thứ Ba.

Ngày Siêu thứ Ba sẽ không chỉ chứng kiến bầu cử sơ bộ tổng thống?

Đúng vậy. Người Mỹ cũng sẽ bỏ phiếu trong một số cuộc đua khác cùng vào ngày Siêu Thứ Ba. Số này bao gồm các cuộc tranh cử để giành chỗ trong Thượng viện và Hạ viện, cũng như trong các cơ quan lập pháp của bang.

Các cuộc chạy đua vào các chức vụ cấp thấp hơn như công tố viên, thẩm phán, ủy viên hội đồng thành phố và thành viên hội đồng nhà trường cũng sẽ được tổ chức.

Cuộc đua được mong đợi nhất sẽ diễn ra ở California. Các cử tri ở đó sẽ chọn ra hai ứng cử viên để đối đầu vào tháng 11 nhằm lấp đầy chiếc ghế Thượng viện còn trống, vốn đã được nắm giữ trong nhiều thập kỷ bởi Dianne Feinstein, người đã qua đời vào tháng 9.

Ở Texas, hàng loạt ứng cử viên Đảng Dân chủ đang cạnh tranh để có cơ hội thách thức chiếc ghế Thượng viện của ông Ted Cruz - Đảng Cộng hòa.