Trong 31 tháng của cuộc xung đột Nga – Ukraine, cả hai bên đều chứng kiến ​​những lúc thăng trầm của mình. Vào những tháng đầu năm 2022, quân Nga tiến về Kiev, nhưng lại vượt quá tầm với các tuyến tiếp tế của họ và bị đẩy lùi về phía Nam và phía Đông. Quân Ukraine đã phản công thành công ở miền đông vào mùa thu năm đó. Nhưng một cuộc phản công thứ hai của Ukraine ở phía Nam vào mùa hè năm 2023 đã bị sa lầy trong các bãi mìn dày đặc của Nga.

Vài tháng sau, quân đội Nga phát động một cuộc tấn công mới, và đạt được những tiến triển ổn định mặc dù chịu tổn thất. Tiếp đó, quân Ukraine bất ngờ phát động cuộc tấn công đường bộ xuyên biên giới vào tỉnh Kursk của Nga, với hy vọng thay đổi tình thế trên chiến trường và tạo sức nặng đàm phán trong tương lai.

Trong suốt quá trình đó, ít nhất đã có một "hằng số địa lý". Bất kể ai đang giành chiến thắng tại một thời điểm nào, Vuhledar (mà Nga gọi là Ugledar) vẫn đứng vững. Là một thị trấn khai thác mỏ với dân số trước chiến tranh là 14.000 người, ở tỉnh Donestk, miền đông Ukraine, Vuhledar nhanh chóng trở thành một pháo đài cho một đơn vị Ukraine thường trú, Lữ đoàn cơ giới số 72.

Nhưng giờ đây pháo đài đó đang bên bờ vực sụp đổ.

Vào sáng 25/9, quân đội Nga đã ném bom và tấn công thị trấn. Và không giống như nhiều cuộc tấn công trước đây, cuộc tấn công này dường như đang thành công. Một chuyên gia của nhóm phân tích Frontelligence Insight (Ukraine) đã cảnh báo rằng "Rõ ràng là tình hình ở Vuhledar rất nghiêm trọng và chúng ta có thể đang chứng kiến ​​những giai đoạn cuối cùng của cuộc phòng thủ".

“Tôi chỉ có thể hy vọng rằng các mệnh lệnh đúng đắn đã được đưa ra, ưu tiên mạng sống của binh lính hơn bất kỳ mong muốn giữ vững vị trí nào”, nhà phân tích trên nói thêm.

Có những dấu hiệu cho thấy điều đó. Có vẻ như, khi lực lượng Nga đe dọa các bên sườn của thị trấn vào tuần trước, Lữ đoàn cơ giới 72 Ukraine gồm 2.000 người - được trang bị xe tăng T-64, xe chiến đấu BMP-2 và lựu pháo M-109 - đã bắt đầu lặng lẽ rút lui về các vị trí phòng thủ hơn.

“Tôi có ấn tượng rằng Ukraine đã rút quân dần dần, chấp nhận nhường lại khu vực này cho Nga”, Andrew Perpetua, một nhà phân tích tình báo nguồn mở lưu ý.

Vai trò quan trọng của Vuhledar

Giá trị của Vuhledar đối với cả hai bên là bao nhiêu vẫn là vấn đề gây tranh cãi. Thị trấn này neo giữ một góc nơi mặt trận phía nam gặp mặt trận phía đông, nhưng có khả năng thị trấn Bohoyavlenka, cách đó vài kilomet về phía bắc, cũng có thể thực hiện chức năng tương tự. Thời gian chắc chắn sẽ trả lời, vì Bohoyavlenka có khả năng là căn cứ dự phòng khi Lữ đoàn cơ giới số 72 bắt đầu - hoặc đã hoàn thành - cuộc rút lui của mình.

"Việc Nga có khả năng chiếm Vuhledar khó có thể thay đổi cơ bản tiến trình của các hoạt động tấn công ở phía tây tỉnh Donetsk", Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) tại Washington, D.C. kết luận.

Tuy nhiên, nếu Ukraine để mất Vuhledar, một pháo đài phòng thủ lớn thì đây sẽ là đòn giáng nghiêm trọng vào tinh thần chiến đấu của các binh sỹ Ukraine.

"Nhiều khả năng, việc mất thành phố này sẽ đe dọa đến an ninh của toàn bộ khu vực phía Tây Nam của tỉnh Donetsk chưa bị Nga kiểm soát và vẫn còn nằm trong tay Ukraine", ông Federico Borsari - thành viên của Trung tâm Phân tích Chính sách châu Âu (CEPA) lưu ý.

Vuhledar nằm ở phía bắc của một ngã tư quan trọng kết nối giữa tuyến đường O-0532 chạy về phía Vodiane và Kostiantynivka với một con đường trải nhựa nhỏ hướng về phía Kurakhove và đường cao tốc T-0509, kéo dài tới Velyka Novosilka.

"Với vị trí như vậy, Vuhledar là một điểm hậu cần quan trọng đối với các lực lượng Ukraine đang bảo vệ sườn phía Nam của Kurakhove", ông Borsari nhấn mạnh.

Vì sao Vuhledar thất thủ?

Nhưng điều đáng để hỏi là tại sao Vuhledar cuối cùng lại thất thủ sau khi đã trụ vững trong thời gian dài như vậy.

Câu trả lời rất rõ ràng. Trong khi lực lượng Nga bị kéo căng quá mức dọc theo tiền tuyến dài gần 1.000km, thì lực lượng Ukraine, vốn bị áp đảo về số lượng, thậm chí còn bị kéo căng hơn nữa. Các tuyến phòng thủ của Ukraine ở phía Đông đã bị phá vỡ trước khi Bộ Tổng tham mưu ở Kiev ra lệnh cho một phần của khoảng 8 lữ đoàn tấn công qua biên giới vào tỉnh Kursk đầu tháng trước.