Tại Kỳ họp lần thứ 19 Uỷ ban liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam của Việt Nam đã chính thức được ghi danh Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Lúc 9 giờ 48 phút giờ địa phương (tức 19 giờ 48 phút Việt Nam), ngày 04/12/2024, tại thủ đô Asunción, Paraguay, trong khuôn khổ Kỳ họp lần thứ 19 Uỷ ban liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam của Việt Nam đã chính thức được ghi danh Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam là lễ hội truyền thống được giữ gìn và thực hành qua nhiều thế hệ tại Châu Đốc, An Giang, diễn ra từ ngày 22 đến ngày 27 tháng 4 âm lịch trong Miếu Bà Chúa Xứ núi Sam và khu vực bệ đá thờ Bà trên núi Sam. Lễ hội mang đậm văn hóa của cư dân vùng Nam Bộ, thể hiện bản sắc và sự kế tục của cộng đồng người Việt trong tiến trình giao lưu tiếp biến văn hóa với cộng đồng người Khmer, Hoa, Chăm. Lễ hội tôn vinh Bà Chúa Xứ cũng là dịp người dân thể hiện lòng tin yêu, tri ân, tôn kính đối với những người có công với dân với nước. Năm 2014, Lễ hội đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Phát biểu tại Kỳ họp, Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ, Chủ tịch Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam cho rằng việc Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam được UNESCO ghi danh là minh chứng cho nền văn hóa đa dạng, lâu đời, đậm đà bản sắc của Việt Nam, đồng thời sự công nhận này có ý nghĩa quan trọng, đóng góp tích cực vào công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản ở cả cấp độ quốc gia và quốc tế. Với tư cách Phó Chủ tịch Ủy ban liên Chính phủ Công ước 2003, Việt Nam cam kết luôn nỗ lực bảo tồn và phát huy giá trị di sản này cũng như các di sản văn hoá khác để trao truyền cho các thế hệ tương lai.

Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ, Chủ tịch Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam phát biểu tại Kỳ họp

Thay mặt địa phương sở hữu di sản, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy An Giang Lê Hồng Quang bày tỏ niềm xúc động và vinh dự khi Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam được UNESCO ghi danh; gửi lời cảm ơn đến UNESCO, Ban Thư ký Công ước, các cơ quan thẩm định và các thành viên Ủy ban vì sự hỗ trợ, ủng hộ quý báu; khẳng định sẽ lan toả niềm vui và niềm tự hào này đến cộng đồng của Tỉnh An Giang, và cam kết sẽ cùng cộng đồng bảo vệ và phát huy tốt nhất giá trị của di sản văn hoá này, bảo đảm gắn kết với các mục tiêu phát triển bền vững.

Với việc ghi danh này, Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam trở thành Di sản văn hóa phi vật thể thứ 16 của Việt Nam được UNESCO ghi danh, Di sản văn hóa phi vật thể thứ 2 của khu vực Nam Bộ (cùng với Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ) và là lễ hội truyền thống đầu tiên của đất phương Nam được đón nhận vinh dự này. Điều đó khẳng định sự đánh giá cao của quốc tế đối với di sản, đề cao sự đa dạng, giá trị và bản sắc của văn hóa Việt Nam trong bức tranh văn hóa chung của nhân loại, và cũng là một đóng góp nữa của Việt Nam cho mục tiêu bảo tồn và phát huy các giá trị di sản mà UNESCO đang thúc đẩy. Việc ghi danh cũng sẽ tạo thêm nguồn lực cho bảo tồn và phát huy giá trị di sản, hỗ trợ phát triển kinh tế, văn hóa theo hướng bền vững, bao trùm ở địa phương, cộng đồng dân cư.

Hồ sơ Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam hội tụ đủ 5 tiêu chí, là một trong những hồ sơ được đánh giá rất cao về chất lượng. Đây là thành quả của sự nỗ lực và phối hợp chặt chẽ trong thời gian qua của cộng đồng, chính quyền Tỉnh An Giang với sự tư vấn chuyên môn của các chuyên gia về di sản, sự chỉ đạo tích cực và hiệu quả của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và vai trò điều phối của Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, Bộ Ngoại giao, Phái đoàn Thường trực Việt Nam bên cạnh UNESCO trong việc đề xuất, lựa chọn ý tưởng, hoàn thiện và vận động hồ sơ.  

Kỳ họp lần thứ 19 Uỷ ban liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO sẽ tiếp tục diễn ra đến hết ngày 07/12/2024 tại thủ đô Asunción, Paraguay. Kỳ họp quy tụ sự tham dự của gần 1.000 đại biểu từ 120 quốc gia thành viên Công ước nhằm thảo luận các vấn đề then chốt liên quan đến các di sản văn hóa phi vật thể. Kỳ họp lần này dự kiến sẽ ghi danh 63 Di sản văn hóa phi vật thể mới trên toàn thế giới./.