Theo Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Cao Bằng Tô Thị Trang, trước đây, ở xóm Tục Ngã, xã Đức Xuân (Thạch An) có gia đình của ông Dương làm ngôi nhà sàn mới kiên cố để tránh thú dữ, làm kho thóc, bảo đảm an toàn cho gia đình. Ngôi nhà sàn được xây từ năm 1899-1903. Ngôi nhà làm bằng gỗ quý, có chiều rộng 8,5 m, chiều dài 23 m, ba gian bằng gỗ, mái lợp ngói âm dương, vách bưng gỗ. Nhà sàn có tầng dưới là khoảng trống để nông cụ sản xuất, chăn nuôi gia cầm; tầng hai là không gian sinh hoạt gia đình, gian giữa nơi trang trọng nhất đặt bàn thờ tổ tiên, phòng khách, phía sau là bếp; hai bên là buồng riêng. Phía trên cùng là gác xép nhỏ để thóc, ngô, đỗ, lạc…

Năm 1934, ngôi nhà được gia cố và xây dựng thêm 6 gian liền kề, trở thành kiến trúc độc đáo 9 gian như hiện nay. Với 400m2, khung nhà gồm trên 100 cột gỗ, trong đó, có 40 cột chính cao 9m. Hệ thống cột gỗ được nối khớp qua lỗ mộng với vì kèo, xà ngang. Mái nhà lợp bằng ngói âm dương truyền thống. Giữa các gian không có vách ngăn tạo không gian sinh hoạt rộng lớn trong nhà. Sàn trên vẫn là không gian sinh hoạt của gia đình, bên dưới là nơi để các nông cụ sản xuất, chăn nuôi gia cầm.

Đến nay, ngôi nhà sàn 9 gian ở Tục Ngã dù đã hơn 100 năm vẫn vững chãi và còn lưu giữ nét văn hóa độc đáo của dân tộc Tày.

Việc tổ chức công bố, khai trương điểm du lịch nhà sàn cổ 9 gian nhằm phát triển hơn nữa các loại hình tham quan du lịch trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, khích lệ và động viên nhân dân tích cực tham gia các hoạt động du lịch, thu hút du khách đến tìm hiểu, trải nghiệm cuộc sống sinh hoạt thường ngày của người dân địa phương. Qua đó nhằm nâng cao nhận thức về bảo tồn di sản gắn với phát triển du lịch bền vững để người dân chủ động, tích cực tham gia hoạt động du lịch, góp phần tăng thu nhập, cải thiện sinh kế của gia đình và địa phương.

Phát biểu tại lễ khai trương, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng Trịnh Trường Huy đề nghị, các đơn vị liên quan tiếp tục quan tâm bố trí kinh phí đầu tư; chỉ đạo hỗ trợ công tác chuyên môn và điều kiện khác để điểm du lịch mới tiếp tục hoàn thiện, ngày một phát triển. Cùng với đó là đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức để người dân tích cực tham gia phục vụ các đoàn khách du lịch, góp phần tăng thu nhập, cải thiện sinh kế của gia đình và địa phương. Các đơn vị lữ hành xây dựng tour với sản phẩm mới, hấp dẫn, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách du lịch. Đồng thời lựa chọn điểm nhà sàn cổ 9 gian trở thành một trong những điểm đến đầu tiên khi đến với Cao Bằng…