Tàu Genco Picardy sau khi bị tấn công trên Vịnh Aden ngày 18/1/2024. Ảnh: AFP/TTXVN

Các cuộc tấn công vào tàu thương mại ở Biển Đỏ gần đây đã gia tăng và dường như chưa có bất kỳ dấu hiệu cho thấy căng thẳng tại khu vực này sẽ giảm bớt. Thế giới cũng đã chứng kiến sự trả đũa từ Mỹ và Anh dưới hình thức các cuộc không kích nhằm vào lực lượng Houthi ở Yemen. Hiện vẫn chưa rõ những hành động trên có nguy cơ lôi kéo các chủ thể khác trong khu vực rơi vào vòng xoáy xung đột này hay không. Nhưng rõ ràng, tình hình căng thẳng leo thang đã thổi bùng những rủi ro đe dọa gián đoạn dòng chảy vận tải hàng hải qua Biển Đỏ.

Một báo cáo mới đây của ngân hàng ING đánh giá tình hình Biển Đỏ gây nên nhiều rủi ro về nguồn cung cho các thị trường hàng hóa, trong đó thị trường năng lượng dễ bị tổn thương nhất.

Mối lo ngại được ING ưu tiên đề cập trong báo cáo là sự gián đoạn của thị trường dầu mỏ và năng lượng toàn cầu. Theo ING, khoảng 12% tổng lượng giao dịch dầu mỏ bằng đường biển toàn cầu đi qua Biển Đỏ, khiến nơi đây trở thành tuyến đường quan trọng đối với dầu thô và các sản phẩm tinh chế. Căng thẳng gia tăng đã dẫn đến quyết định định tuyến lại của một số công ty vận tải, khiến họ phải lựa chọn hành trình dài hơn đi qua Mũi Hảo Vọng.

Song báo cáo cũng nhấn mạnh rằng mặc dù tình hình hiện tại khiến ngày càng nhiều tàu chở dầu phải chuyển hướng, nhưng nguồn cung dầu vẫn chưa nhận thấy nhiều tác động nghiêm trọng.

Theo ING, việc phải điều chỉnh tuyến vận tải ban đầu có thể dẫn đến một số hạn chế đối với các nhà máy lọc dầu, khi chuỗi cung ứng của họ cũng phải điều chỉnh theo thời gian vận chuyển dầu bị kéo dài hơn. Các doanh nghiệp vẫn cần theo dõi thêm để xem liệu năng lực của các tàu chở dầu hiện có đủ để đáp ứng các chuyến đi dài hơn hay không. Tuy nhiên, ING đánh giá các cuộc tấn công ở Biển Đỏ chưa làm thay đổi cán cân cung-cầu dầu mỏ của thị trường thế giới.

Trong khi đó, khu vực Eo biển Hormuz được ING xác định là rủi ro lớn hơn đối với thị trường dầu mỏ vì nó là "điểm nghẽn" quan trọng đối với dòng vận tải dầu toàn cầu. Mặc dù ngân hàng này nhận định rủi ro gián đoạn của khu vực này là thấp, nhưng vẫn cần cẩn trọng theo dõi tình hình - đặc biệt sau khi Iran gần đây đã bắt giữ một tàu chở dầu ở Vịnh Oman.

ING nhấn mạnh trung bình mỗi ngày có hơn 20 triệu thùng dầu được vận chuyển qua eo biển này, tương đương với khoảng 20% lượng tiêu thụ toàn cầu. Do đó, căng thẳng và xung đột leo thang đe dọa dòng chảy dầu ở Vịnh Ba Tư sẽ là mối lo ngại lớn hơn nhiều đối với thị trường dầu mỏ và nền kinh tế toàn cầu.

Báo cáo của ING chỉ ra rằng đa số tàu thuyền có thể tránh Biển Đỏ bằng cách đi vòng qua Mũi Hảo Vọng. Nhưng ngoài một số dòng chảy qua đường ống dẫn dầu của Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Arập thống nhất (UAE), không có tuyến đường thay thế nào cho phần lớn dòng chảy từ Vịnh Ba Tư. Eo biển Hormuz là lựa chọn duy nhất.

Trong khi đó, dòng khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) vận chuyển qua Biển Đỏ đã gia tăng trong những năm qua và chiếm khoảng 8% tổng thương mại LNG toàn cầu.

Báo cáo lưu ý rằng khi năng lực xuất khẩu LNG của Mỹ tăng lên, lượng LNG được vận tải qua Biển Đỏ đã gia tăng, đặc biệt là hướng tới các thị trường châu Á. Cùng với đó, Qatar, nhà cung cấp LNG lớn nhất cho châu Âu và chiếm 16% tổng lượng nhập khẩu của khu vực trong năm 2023, cũng vận chuyển một phần đáng kể LNG qua Biển Đỏ và Kênh đào Suez.

ING gợi ý rằng nếu tình hình ở Biển Đỏ xấu đi, dòng LNG có thể bị gián đoạn và thời gian vận chuyển kéo dài hơn. Tuy nhiên, tính linh hoạt trong dòng chảy thương mại có thể cho phép thực hiện các điều chỉnh, chẳng hạn như dòng LNG của Mỹ dành cho thị trường châu Á được chuyển sang châu Âu, còn dòng LNG của Qatar cho châu Âu chuyển cho châu Á. ING cho hay những điều chỉnh đó sẽ giúp những dòng chảy này tránh đi qua Biển Đỏ, cũng không phải đi theo con đường dài hơn qua Mũi Hảo Vọng của Nam Phi.

Song tương tự thị trường dầu, thị trường LNG có thể gặp vấn đề nếu xảy ra sự gián đoạn ở eo biển Hormuz vì dòng LNG của Qatar khi đó sẽ gặp rủi ro. Qatar đã vận chuyển khoảng 108 tỷ m3 LNG vào năm 2023, trở thành nhà cung cấp LNG lớn thứ ba toàn cầu với 20% thị phần.