Chung tay phát triển văn hóa đọc

16/09/2019 07:21

Theo các chuyên gia về giáo dục, nếu có thói quen đọc sách, làm bạn với những trang sách bổ ích, lý thú, học sinh các lứa tuổi trong trường phổ thông sẽ phát triển tốt hơn về sự hiểu biết, vốn sống, cách ứng xử, chia sẻ với mọi người, khả năng diễn đạt bằng ngôn ngữ nói và viết của các em cũng được trau dồi đáng kể.

Chú thích ảnh
Người dân TP Hồ Chí Minh tham quan Đường sách Tết Nguyên đán Kỷ Hợi năm 2019. Ảnh: Thanh Vũ/TTXVN

Người bạn thân thiết

Nhiều học sinh hiện nay từ Tiểu học đến Trung học Phổ thông trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh đã có những cảm nhận, phản hồi tích cực từ sau khi được đọc những cuốn sách mà các em cảm thấy bổ ích, gần gũi và thân thiết như một người bạn thực sự.

Em Nguyễn Hà Nguyễn, học sinh lớp 9, Trường Trung học Cơ sở An Nhơn, quận Gò Vấp chia sẻ: Đọc sách đã phần nào giúp em và các bạn trong lớp cải thiện về ý thức, kỹ năng sống... Điểm số các môn học cũng tăng lên, kỹ năng viết văn tiến bộ hơn. Nhiều người bạn ở lớp của Hà Nguyễn sau khi đến với sách đã trở nên vui vẻ, hòa đồng, cởi mở hơn với bạn bè.

Em Lê Nguyễn Vân Anh, học sinh lớp 5, Trường Tiểu học Triệu Thị Trinh (Quận 10) tâm sự: Em sinh ra trong một gia đình được cha mẹ yêu thương, cưng chiều. Do vậy, khi thầy cô hay người thân, bạn bè góp ý về những khuyết điểm, em cảm thấy không vui vì cho rằng mọi người không hiểu em. Sau đó, khi được cô giáo cho mượn quyển sách “Hạt giống tâm hồn 1- Cho lòng dũng cảm và tình yêu cuộc sống”, em đã say sưa đọc và hiểu thêm nhiều điều.

Đặc biệt, sau khi đọc câu chuyện về một bạn học sinh khuyết tật được đề cập trong cuốn sách, Vân Anh đã nhận thấy mình quá may mắn. Giờ đây khi làm sai điều gì, Vân Anh đã biết nhận lỗi và sửa chữa, thay đổi bản thân. Vân Anh nhận thấy, sách như một người thầy, người bạn thật sự thân thiết đối với mình.

Em Cao Thanh Hiếu, học sinh lớp 9, Trường Trung học Cơ sở Nguyễn Du, quận Gò Vấp là một trong những công dân trẻ tiêu biểu của Thành phố Hồ Chí Minh năm 2018. Em đã có nhiều ý kiến thiết thực, bày tỏ mong muốn tới các cơ quan chức năng của thành phố về các giải pháp góp phần tuyên truyền bảo vệ môi trường, nhân rộng mô hình  thư viện thông minh tới các quận, huyện...

Theo Thanh Hiếu, chính nhờ việc thường xuyên đọc sách, Hiếu đã có kiến thức để kết quả học tập tốt hơn, nói năng lưu loát, mạnh dạn giao tiếp, phân biệt được những điều đúng, sai, phải, trái. Trung bình mỗi tháng, em đọc khoảng 2 - 3 quyển sách.

Nguyễn Phương Anh, học sinh lớp 10, Trường Trung học Phổ thông Lê Quý Đôn (Quận 10) tâm sự, em là một người không may mắn, có khiếm khuyết về cơ thể. Trước kia, em rất tự ti. Thế nhưng, cho đến khi được đọc cuốn sách “Vượt lên chính mình”, em đã nhận thấy nhân vật được đề cập trong sách là một người có nghị lực, đã vượt qua bệnh tật một cách dũng cảm.

Từ đó, Phương Anh đã rút ra bài học cho bản thân “Nếu không có sách có lẽ giờ đây tôi đang chìm đắm trong tuyệt vọng. Tôi có thể không hoàn hảo về thể chất, tôi sẽ đọc sách để mình hoàn hảo ở tâm hồn, tư duy...” - Phương Anh viết.

Phụ huynh không nên “truyền lệnh”

Đề cập về sự cần thiết của việc tạo dựng, gợi mở niềm say mê  đọc sách cho trẻ em, nhà giáo Lâm Minh Trang, nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Trung học Cơ sở Nguyễn Văn Trỗi, quận Gò Vấp bày tỏ quan điểm: Hãy để trẻ lớn lên cùng trang sách thay vì ép trẻ đi cùng "sách lớn”.

Các bậc phụ huynh chỉ nên định hướng, gợi mở một cách nhẹ nhàng để các con tự nguyện đến với việc đọc sách chứ đừng “ấn” ngay vào tay con quyển sách và “truyền lệnh”: Đọc đi, vì như thế sẽ không đạt hiệu quả.

Chú thích ảnh
Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Ảnh: Gia Thuận/TTXVN

Cùng quan điểm phụ huynh chỉ nên gợi mở nhẹ nhàng, không nên “ép” các con đọc quyển sách mà chúng không thích vì sẽ khiến trẻ thấy đọc sách như một cực hình, Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh cho rằng: Các bậc cha mẹ chỉ nên ngăn ngừa con tiếp xúc với những cuốn sách không lành mạnh, còn chọn đọc quyển sách nào hãy để tùy các con chọn theo sở thích.

Lớn lên thay đổi nhận thức qua từng cấp độ, các con sẽ tự điều chỉnh cách chọn và đọc sách của mình. Khi đã say mê một cuốn sách, những điều hay lẽ phải chứa đựng kín đáo trong những trang văn sẽ ngấm vào tâm hồn các con một cách vô hình nhất nhưng cũng vững chắc nhất. Lúc đó, tình cảm sẽ chuyển hóa thành nhận thức một cách tự nhiên.

Theo Nhà văn, được đến nhà sách, tung tăng giữa các dãy kệ đầy sách, say sưa ngắm từng cái bìa sách, hân hoan xem từng trích đoạn trong trang sách, trẻ sẽ cảm nhận được sự “mời gọi” của chữ nghĩa, sẽ như được hít thở bầu khí quyển văn chương trong lành. Vì thế, đi mua sách không còn là chuyện đi mua một món hàng nữa mà sẽ là tham gia vào cuộc phiêu lưu kỳ thú của tâm hồn...

Chú thích ảnh
Người dân TP Hồ Chí Minh tham quan Đường sách Tết Nguyên đán Kỷ Hợi năm 2019. Ảnh: Thanh Vũ/TTXVN

Tiết đọc sách - giải pháp hữu hiệu

Với cách tiếp cận của một người làm khoa học và trực tiếp giảng dạy tại trường Đại học, Phó Giáo sư Hoàng Thị Tuyết, giảng viên Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, Giám đốc Trung tâm Phát triển văn hóa đọc và kỹ năng sống Hướng Dương Việt cho rằng, ở nhà trường, chương trình giáo dục cần định thời gian cụ thể để học sinh được đọc sách. Một không gian cho học sinh được chọn sách mình thích đọc từ bộ sưu tập cẩn thận của nhà trường và được đọc một cách thư giãn, không hối hả là điều chủ yếu trong tiến trình giúp học sinh phát triển thói quen và niềm yêu thích đọc sách. Học sinh cần được giúp để hiểu rằng đọc là một hoạt động xã hội và sẽ rất thú vị khi được chia sẻ, đưa ra những ý kiến riêng đối với những cuốn sách mà mình đã đọc với bạn bè, giáo viên. Điều này được các nhà nghiên cứu nhấn mạnh là đặc biệt đúng đối với nhiều đứa trẻ không có được môi trường đọc sách ở nhà.

Cô Trần Thị Ánh Ngọc, Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Võ Trường Toản (Quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh) có quan điểm, để duy trì và phát triển niềm đam mê đọc sách cho học sinh tiểu học, tiết đọc sách là tiết học duy nhất trong nhà trường có thể giúp học sinh phát triển tất cả các yếu tố về nhu cầu, hứng thú đọc, kỹ năng đọc, thói quen đọc và thái độ ứng xử với tài liệu, là nền tảng để học sinh trở thành người đọc độc lập. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, nhiều trường chưa quan tâm đến tiết đọc sách, chưa tổ chức tiết đọc sách trong nhà trường. Điều này sẽ gây thiệt thòi cho một bộ phận học sinh. Vì vậy, cần có sự chỉ đạo chung từ cơ quan quản lý để có thể đưa tiết đọc sách vào thời khóa biểu chính khóa của các trường; đồng thời quan tâm bồi dưỡng cho giáo viên nghiệp vụ để tổ chức và nâng cao chất lượng, hiệu quả tiết đọc sách trong nhà trường.

Đồng tình với việc tổ chức tiết đọc sách trong nhà trường, cô Trần Ngọc Thụy Trân, giáo viên Trường Trung học Cơ sở Nguyễn Hiền (Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh) cho biết, từ năm học 2017-2018, Trường Trung học Cơ sở Nguyễn Hiền đã xây dựng kế hoạch và phát triển thư viện thành "Trái tim của nhà trường". Các giáo viên bộ môn Ngữ văn bàn bạc, sắp xếp để bố trí tiết đọc sách tại Thư viện trong tiết Ngữ văn, đảm bảo học sinh tất cả các lớp đều có tiết đến thư viện đọc sách. Với thời lượng 45 phút, học sinh không thể đọc toàn bộ cuốn sách, giáo viên hướng dẫn học sinh chọn đọc từ 1 - 3 câu chuyện ngắn. Sau đó, về nhà, các em sẽ viết những cảm nhận, điều tâm đắc từ câu chuyện đã được đọc. Học sinh của trường đã cảm thấy rất thú vị với việc được thay đổi không gian và hình thức học tập thông qua tiết đọc sách, các em được chia sẻ các câu chuyện, bày tỏ suy nghĩ, cảm nhận của mình…

Tăng cường đưa sách đến người đọc

Chú thích ảnh
Thành đoàn Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp Công ty TNHH MTV Đường Sách thành phố tổ chức Hội nghị ký kết nội dung phối hợp hoạt động giai đoạn 2019 - 2020 và phát động Cuộc thi Tìm kiếm ý tưởng “Xây dựng thói quen đọc sách trong giới trẻ” năm 2019, sáng 21/4/2019. Ảnh: Xuân Dự/TTXVN

Nhấn mạnh sự cần thiết của việc phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng nói chung, trong học sinh nói riêng, ông Lê Hoàng, Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam khẳng định, việc hình thành và phát triển thói quen đọc sách cho học sinh trong nhà trường xét cho cùng chính là góp phần thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới. Bởi lẽ, chương trình giáo dục mới này hướng đến việc hình thành và phát triển cho học sinh các phẩm chất chủ yếu như: Yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm; tạo điều kiện để học sinh phát triển năng lực tự chủ, tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực ngôn ngữ, năng lực thẩm mỹ, thể chất...

Theo ông Lê Hoàng, ngành Xuất bản Việt Nam những năm gần đây đã có sự chuyển mình tích cực. Đặc biệt, ngày càng có nhiều dòng sách phong phú về nội dung đa dạng về đề tài, góp phần phát triển tri thức, giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống cho học sinh trong nhà trường. 

Liên quan đến việc đưa sách đến với bạn đọc, Nhà văn Văn Thành Lê, chuyên trách truyền thông, Nhà Xuất bản Kim Đồng cho rằng: Làm sách hay, sách đẹp đã khó, để từng cuốn sách đến được tay người đọc lại càng khó hơn. Nhà xuất bản Kim Đồng đã chủ động thực hiện chương trình "Cùng trang sách bước đến tương lai”, tổ chức giao lưu với học sinh và giáo viên hơn 70 trường học ở Thành phố Hồ Chí Minh và các địa phương thuộc miền Đông, miền Tây Nam Bộ nhằm đẩy mạnh việc giới thiệu sách, tuyên truyền việc đọc sách. Nhà xuất bản tổ chức cho các em học sinh đến Trung tâm Sách Kim Đồng ở Thành phố Hồ Chí Minh tìm hiểu về thế giới sách, quy trình làm sách, để các em được trải nghiệm việc chọn sách, giao lưu với tác giả của nhiều cuốn sách được độc giả yêu thích.

Nhìn nhận một cách tổng thể, Tiến sĩ Quách Thu Nguyệt, Phó Giám đốc Công ty Đường Sách Thành phố Hồ Chí Minh đề xuất, cần có chiến lược đầu tư, phát triển của ngành Xuất bản - In - Phát hành dành cho thiếu nhi ở các dạng thức: Sách ngoài sách giáo khoa, sách giấy, sách điện tử, sách nói, sách tương tác… Bên cạnh đó, các cấp, các ngành có những ưu đãi, khích lệ các đơn vị, doanh nghiệp kinh doanh sách có nhiều đóng góp cho sự nghiệp giáo dục măng non; kêu gọi trách nhiệm xã hội, đạo đức kinh doanh của các doanh nghiệp làm sách thông qua việc xuất bản các sản phẩm chất lượng, an toàn và lành mạnh dành cho thiếu nhi.

Nguồn: baotintuc.vn

Viết bình luận mới