Ngày 26/5, Bộ Tài chính tổ chức Hội nghị lấy ý kiến về các văn bản quy phạm pháp luật nhằm hiện thực hóa chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đồng thời sắp xếp tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp trong lĩnh vực tài chính. Sự kiện có sự tham gia của đại diện các bộ, ban, ngành Trung ương, lãnh đạo các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các chuyên gia kinh tế, tài chính.

Hội nghị tập trung vào việc thảo luận về 5 dự thảo nghị định và 7 dự thảo thông tư, được đánh giá là "khối lượng công việc khổng lồ" cần được hoàn thiện trong thời gian ngắn. Theo đại diện Bộ Tài chính, các văn bản này đóng vai trò quan trọng trong việc xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của từng cấp chính quyền, tạo điều kiện cho địa phương phát huy tính chủ động, sáng tạo trong quản lý tài chính, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội.

Phân cấp, phân quyền toàn diện

Đại diện Vụ Pháp chế, Bộ Tài chính cho biết các văn bản quy phạm pháp luật lần này tập trung vào các lĩnh vực quan trọng, bao gồm: Trưng mua, trưng dụng tài sản, tài chính đất đai và quản lý sử dụng tài sản công; Quản lý thuế, giá và kinh doanh bảo hiểm; Các lĩnh vực quản lý Nhà nước đối với hộ kinh doanh, tổ hợp tác, hợp tác xã và liên minh hợp tác xã.

Điểm đáng chú ý là việc phân cấp, phân quyền được thực hiện một cách toàn diện, trên nhiều khía cạnh của từng lĩnh vực. Cụ thể, nghị định về phân cấp phân quyền trong lĩnh vực tài sản công tập trung vào phân cấp quản lý Nhà nước trong quản lý và sử dụng tài sản công tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị; Sử dụng, khai thác tài sản, thanh lý, hóa giá tài sản; Xử lý tài sản hình thành thông qua thực hiện nhiệm vụ khoa học công nghệ sử dụng vốn Nhà nước, xác lập quyền sở hữu toàn dân và về tài sản và xử lý đối với tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân.

Bên cạnh đó, nghị định về phân cấp phân quyền trong lĩnh vực dự trữ quốc gia, dự kiến điều chỉnh nhiệm vụ của Thủ tướng Chính phủ cho Bộ trưởng Bộ Tài chính đối với các nhiệm vụ xem xét quyết định xuất bán lại khỏi các danh mục chi tiết hàng dự trữ quốc gia; Xem xét quyết định tiêu hủy hàng dự trữ quốc gia; Xem xét quyết định giảm vốn đối với lượng hàng dự trữ quốc gia khi giá trị thiệt hại từ 1 tỷ đồng trở lên.

Nghị định về phân cấp phân quyền trong lĩnh vực thống kê, đề xuất phân định nhiệm vụ của Chính phủ ban hành danh mục và nội dung chỉ tiêu thống kê thuộc hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia; Phân cấp cho Bộ trưởng Bộ Tài chính các nhiệm vụ thẩm quyền gồm hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp tỉnh, cấp xã, hệ thống chỉ tiêu thống kê liên quan đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực và liên kết vùng…

Nghị định về phân cấp phân quyền trong lĩnh vực thuế đề xuất phân quyền từ Bộ Tài chính cho Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đối với một số nhiệm vụ xây dựng, ban hành bảng giá tính lệ phí trước bạ, bảng giá tính lệ phí trước bạ điều chỉnh, bổ sung.

Chi tiết hóa và tăng tính chủ động

Tại hội nghị, đại diện các địa phương đã bày tỏ sự đồng thuận cao với các nội dung dự thảo đồng thời đưa ra nhiều ý kiến đóng góp cụ thể, thiết thực, tập trung vào việc chi tiết hóa các quy định, tăng tính chủ động cho địa phương trong quá trình triển khai.

Sở Tài chính Hà Nội báo cáo đã nghiên cứu kỹ các dự thảo và thống nhất cao với các nội dung. "Trong thời gian ngắn, dự thảo nghị định, thông tư đã bao quát và xác định rõ các nhiệm vụ tổng quan của cấp xã và cấp tỉnh. Có nhiều chính sách linh hoạt để tạo sự chủ động cho địa phương trong quá trình triển khai thực hiện," đại diện Sở Tài chính Hà Nội nhấn mạnh.

Đại diện Hà Nội nhấn mạnh rất mong các nghị định này sớm được ban hành. Bởi từ ngày 1/7, thành phố cần triển khai các công tác chuẩn bị cho việc chuyển đổi mô hình chính quyền hai cấp với hơn 23.000 dự án và 900 tài sản công cần được rà soát.

Các địa phương đồng thuận cao với các nội dung dự thảo đồng thời đưa ra nhiều ý kiến đóng góp cụ thể, thiết thực, tập trung vào việc chi tiết hóa các quy định, tăng tính chủ động cho địa phương trong quá trình triển khai. (Ảnh: BTC/Vietnam+)

Bên cạnh đó, đại diện thành phố Hải Phòng đề nghị Bộ Tài chính có hướng thống nhất các nhiệm vụ do cấp huyện thực hiện (sau khi bỏ cấp huyện) sẽ theo nguyên tắc chung là chuyển về cấp xã. Nhiệm vụ nào mà cấp xã không thực hiện được thì mới chuyển về cấp tỉnh.

Đối với lĩnh vực đấu thầu, đại diện của Hải Phòng đề nghị hướng dẫn cụ thể về việc giao dự án nằm trên địa bàn nhiều xã sẽ giao cho cấp nào quyết định. Ngoài ra, thành phố kiến nghị tăng quyền cho địa phương, đặc biệt trong việc thoái vốn Nhà nước tại các doanh nghiệp.

Tương tự, đại diện của tỉnh Long An cho hay các dự án đầu tư trên địa bàn không nằm riêng ở một huyện, một xã mà còn liên quan đến nhiều địa phương, vì vậy cần hướng dẫn cụ thể để triển khai quản lý các án này.

Bộ trưởng cũng lưu ý việc phân cấp phải phù hợp với thực tiễn của từng địa phương, không nên áp dụng công thức chung một cách máy móc. Theo ông, mỗi nơi sẽ có những thực tiễn, những tình huống cụ thể khác nhau, cho nên xây dựng nghị định cần đảm bảo cho địa phương chủ động được việc lựa chọn (trường hợp này ở tỉnh song trường hợp khác lại về xã). Vì vậy, việc lựa chọn và thẩm quyền lựa chọn ở tỉnh hay xã nên để cho địa phương quyết định phương án.

Riêng về thoái vốn Nhà nước tại các doanh nghiệp, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, Bộ Tài chính sẽ có tham mưu khác dựa trên chiến lược cụ thể và tình hình thực tiễn của từng đơn vị.

"Có những doanh nghiệp, lĩnh vực rất cần phải tiếp tục thoái vốn. Nhưng, những doanh nghiệp, lĩnh vực mang hiệu quả, hiệu suất cao, Nhà nước có thể nghiên cứu và thậm chí là tăng vốn tại các doanh nghiệp này," Bộ trưởng cho biết.

Đồng bộ tháo gỡ "điểm nghẽn"

Để đảm bảo việc phân cấp, phân quyền được triển khai hiệu quả, Bộ Tài chính đưa ra một số giải pháp đồng bộ. Cụ thể là nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý để đảm bảo đồng bộ, thống nhất về nguyên tắc phân định thẩm quyền, phân cấp, phân quyền tại Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 và kịp thời, liên thông hiệu lực, hiệu quả. Lãnh đạo Bộ giao các đơn vị thuộc chủ trì xây dựng các văn bản nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu tối đa để hoàn thiện dự thảo Nghị định, gửi xin ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp để trình Chính phủ ký ban hành theo đúng tiến độ được giao.

Bên cạnh đó, Bộ cũng đề xuất Tư pháp, Văn phòng Chính phủ quan tâm, phối hợp trong công tác thẩm định, cho ý kiến, xin ý kiến Thành viên Chính phủ để có cơ sở tiếp thu, hoàn thiện để trình Chính phủ ký ban hành theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Ngoài ra, Bộ Tài chính sẽ nghiên cứu, trình Chính phủ để trình Quốc hội một số dự án luật (như Luật Quản lý thuế, Luật Thuế thu nhập cá nhân, Luật Tiết kiệm chống lãng phí, Luật Đầu tư, ….) để tiếp tục thực hiện chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền theo quy định của Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025.

"Bảo đảm cơ sở pháp lý cho hoạt động bình thường, liên tục, thông suốt của các cơ quan sau sắp xếp tổ chức bộ máy, tháo gỡ vướng mắc phát sinh từ thực tiễn, mở đường cho kiến tạo phát triển, huy động mọi người dân và doanh nghiệp tham gia vào phát triển kinh tế-xã hội, để đến năm 2030, Việt Nam là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao theo đúng tinh thần Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị", Bộ trưởng khẳng định./.

Nguồn: vietnamplus.vn