Theo thống kê của Khoa Thận nhân tạo, Bệnh viện Chợ Rẫy (TP Hồ Chí Minh), hiện có từ 400 đến 500 bệnh nhân đang chạy thận định kỳ. Mỗi ngày, trung bình có khoảng 60 - 70 trường hợp phải chạy thận nhân tạo cấp cứu.

TS.BS chuyên khoa 2 Nguyễn Minh Tuấn, Trưởng Khoa Thận nhân tạo Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn cuối ngày càng trẻ hóa và bệnh nhân suy thận phải chạy thận nhân tạo cấp cứu có dấu hiệu nhiều hơn so với những năm trước.

Theo TS.BS Nguyễn Minh Tuấn, nguyên nhân của tình trạng trên có thể xuất phát từ việc sử dụng các loại thuốc không rõ nguồn gốc, chủ yếu là thuốc đông y, thuốc nam được quảng cáo tràn lan trên mạng xã hội. Nhiều người bệnh dù đã được chẩn đoán suy thận nhưng vẫn tự ý dùng các loại thuốc được quảng cáo là có khả năng làm giảm bệnh, nhưng thực tế lại khiến tình trạng suy thận tiến triển nhanh hơn.

“Bệnh suy thận mạn được chia thành 5 giai đoạn. Thay vì được theo dõi, kiểm soát tại giai đoạn 4 vốn là giai đoạn cần điều trị sát sao thì nhiều bệnh nhân lại tin vào quảng cáo trên mạng hoặc lời giới thiệu từ người quen, tự ý sử dụng các loại thuốc không rõ nguồn gốc. Hệ quả là tình trạng suy thận tiến triển nhanh hơn, dẫn đến phải nhập viện cấp cứu để chạy thận nhân tạo”, bác sĩ Tuấn cảnh báo.

ThS.BS CKII Châu Thị Kim Liên, Chủ tịch Hội Nội thận học TP Hồ Chí Minh, cũng đưa ra cảnh báo về sự gia tăng nhanh chóng của bệnh thận mạn trên toàn cầu, bao gồm cả Việt Nam. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh thận mạn hiện chiếm khoảng 12,8% dân số. Theo bác sĩ Châu Thị Kim Liên, bệnh suy thận mạn có thể do nhiều nguyên nhân, bệnh thận mạn có thể do nhiễm trùng, nhiễm độc hóa chất, các bệnh lý nền như tăng huyết áp, đái tháo đường hay do tiếp xúc với thuốc trừ sâu.

Đặc biệt, bệnh thận mạn còn do sử dụng thuốc không đúng chỉ định, không rõ nguồn gốc, lạm dụng thuốc giảm đau, kháng viêm không kê đơn. Có nhiều người chỉ bị nhức mỏi nhẹ nhưng ra tiệm thuốc tây mua thuốc giảm đau uống. Việc này lặp đi lặp lại nhiều lần gây độc cho thận và dẫn đến bệnh thận mạn. 

Theo bác sĩ Liên, khi được chẩn đoán mắc bệnh suy thận, điều quan trọng nhất đối với bệnh nhân là duy trì bệnh ở mức độ ổn định, tránh để tiến triển sang giai đoạn cuối. Bởi khi đã bước vào giai đoạn cuối, bệnh nhân bắt buộc phải lọc máu, một phương pháp điều trị không chỉ tốn kém cho người bệnh mà còn là gánh nặng cho xã hội. Tuy nhiên, thực tế hiện nay vẫn có nhiều người bệnh lựa chọn sử dụng các loại thuốc được quảng cáo trên mạng, thuốc truyền miệng hoặc thuốc đông y, thuốc nam không rõ nguồn gốc. Chính điều này khiến bệnh diễn tiến nhanh hơn, đẩy người bệnh vào tình trạng suy thận nặng.

“Trong suốt hơn 30 năm làm nghề, tôi đã chứng kiến không ít trường hợp sử dụng những loại thuốc không rõ thành phần. Không những không mang lại hiệu quả điều trị, các loại thuốc này còn gây tổn thương nghiêm trọng cho bệnh nhân mắc bệnh thận”, bác sĩ Liên chia sẻ thêm.

Các bác sĩ khuyến cáo, người bị suy thận mạn cần phải đến bệnh viện khám và điều trị theo đúng chỉ định, dùng đúng loại thuốc, đúng liều lượng mà bác sĩ chuyên khoa đã kê đơn. Khi phát sinh bệnh lý khác ngoài thận, bệnh nhân cần tham khảo ý kiến bác sĩ điều trị chuyên khoa thận để lựa chọn loại thuốc ít độc nhất cho thận. Tuyệt đối không sử dụng các loại thuốc không rõ nguồn gốc, quảng cáo trên mạng xã hội, theo truyền miệng…

Mới đây, tại Hội nghị cảnh giác dược khu vực phía Nam năm 2025 do Trung tâm khu vực về thông tin thuốc và phản ứng có hại của thuốc TP Hồ Chí Minh (DI & ADR) phối hợp cùng Trung tâm đào tạo, Bệnh viện Chợ Rẫy tổ chức, Tiến sĩ dược sĩ Nguyễn Quốc Bình, Phó Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết nối hoạt động cảnh giác dược và dược lâm sàng trong bối cảnh tỷ lệ bệnh thận mạn và ung thư tại Việt Nam đang ngày càng gia tăng; trong điều trị các bệnh lý thận, suy giảm chức năng thận khiến việc sử dụng thuốc trở nên phức tạp hay bệnh nhân suy thận mạn cần phải dùng nhiều thuốc; tình trạng thay đổi sinh lý do bệnh cũng có thể khiến người bệnh gặp phải những phản ứng bất lợi khi sử dụng thuốc hơn so với người bình thường.

Theo số liệu dịch tễ mới nhất, bệnh thận mạn đang trở thành một trong những gánh nặng sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng nhất trên toàn cầu. Ước tính có khoảng 10 - 13% dân số thế giới mắc bệnh này, tương đương 800 - 850 triệu người. Do đó, việc theo dõi và phát hiện sớm những biến cố bất lợi trên các đối tượng này là rất quan trọng. Hoạt động cảnh giác dược đóng vai trò then chốt trong việc theo dõi, phát hiện sớm và ngăn ngừa các biến cố bất lợi liên quan đến thuốc ở nhóm bệnh nhân này. Đặc biệt, dược sĩ lâm sàng giữ vai trò then chốt trong việc điều chỉnh liều và lựa chọn thuốc an toàn, phù hợp với chức năng thận của từng bệnh nhân.

Nguồn: baotintuc.vn